भक्तिः नाम किम् ? प्रपत्तिः नाम किम्। अनयोः पदयोः कः अर्थभेदः ? अनयोः कस्य अधिका श्रेष्ठता विद्यते। भक्तिभावस्य उदाहरणं कः ? प्रपत्तिभावस्य उदाहरणं कः ?
अस्य स्पष्टीकरणं स्वामी प्रेमवाहिनी इत्यस्मिन् ग्रन्थे सम्यक् कृतवान्। तं भागम् इदानीं तेलुगुभाषया वयं पठामः।
భక్తి రెండు విధములు, ప్రేమ వాహిని, ప్రబోధ 8, Page 50.
పైన చెప్పిన నవమార్గముల నాచరించువారు (శ్రవణం, కీర్తనం, విష్ణోస్మరణం, పాదసేవనం, వందనం, అర్చనం, దాస్యం, స్నేహం, ఆత్మనివేదనం.) రెండు తెగలకు చెందియున్నారు. మొదటివారిది కఠిన సాధన. రెండవవారిది నిరపాయమును సులభమునైన సాధన. ఈ రెండింటినే భక్తి, ప్రపత్తి అని అందురు. మర్కటకిశోర న్యాయముగా నాచరించు దానిని భక్తి అనియు, మార్జాలకిశోర న్యాయమైనదానిని ప్రపత్తి అనియు చెప్పుదురు.
భక్తి. భక్తి ఎల్లప్పుడు తైలధారవలె అవిచ్ఛిన్నముగ నుండవలెను. భక్తి ప్రపత్తులొక్కటే అయియుండియు, భిన్న రూపముగ ప్రవర్థమానమగుచున్నవి. ప్రేమలేక ప్రపంచమున ఏ వస్తువును పభించదు. ప్రేమ ఉండిననే అనురాగ మేర్పడును. అనురాగముండిననే లభించిన వస్తువును రక్షించుకొనును. ఈ రెండింటియందును సమమైనది ఒక్క ప్రేమయే. అయినను, ప్రవర్తనలు మాత్రము భిన్నముగ నుండును. మర్కటకిశోర మార్గమున తల్లి ఎట్లు తిరుగుచుండినను, బిడ్డ తన రక్షణభారము నంతయు తానే చూచుకొనుచు, తన తల్లి పొట్టను కరచుకొని, పట్టి లాగినను రాక ఉండును. అట్లే భక్తుడును, తనను భగవంతుడు చేయు పరీక్షలందును, లోకమునందలి నిందాక్షేపణలు, సిగ్గు ఎగ్గులందును సహనము ప్రదర్శించి, విసుగుచెందక, విరక్తిబొందక సోమరిగాక, సర్వకాల సర్వావస్థలందును భగవన్నామమును విడువకుండ ఉండవలెను. ఇందులకు ఉపమానము భక్తాగ్రగణ్యుడైన ప్రహ్లాదుడే.
ప్రపత్తి. ఇక ప్రపత్తిమార్గమట్లుగాక మార్జాలకిశోర న్యాయమువలె ఉండును. 'సర్వభార-సమర్పితః' (सर्वभारसमर्पितः) అని, తన భారమునంతయు భగవంతునిపై నుంచవలెను. పిల్లి పిల్ల, తన తల్లి పిల్లిపై భారమువేసి తానరచుచున్నప్పుడు, తల్లుపిల్లే, పిల్లిపిల్లను తన నోట కరచుకొని, ఉన్నత ప్రదేశములకు మార్చుచు, ఇరుకైన స్థలములందు సహితము అపాయము లేక తీసుకొనిపోవును. అట్లే భక్తుడగువాడు, ప్రకృతి తన్నెట్లు ఎదుర్కొనినను, తన సర్వభారమును, పరమాత్మునిపై నుంచి సంపూర్ణ శరణాగతుడైనయెడల తనను సర్వవిధముల భగవానుడే సంరక్షించు కొనును. ఇందులకు లక్ష్మణ సేవయే సాక్షి. భక్తి నిష్ఠకంటెను ప్రపత్తినిష్ఠసర్వదా శ్రేష్ఠము. అన్ని విధముల భగవంతునికి శరణాగతి చేయుటే ప్రపత్తి లక్షణము. లక్ష్మణుడు రామచంద్రుని సేవకై, తనకడ్డమగు ధన, దార, మాతృ, గేహాదుల నన్నిటిని త్యాగమొనర్చి, చివరకు ఆహారాదులు సైతము త్యజించెను. ఒకరోజు కాదు, ఒక నెల కాదు, ఒక్క సంవత్సరమూ కాదు. పదునాలుగేండ్లు సర్వసుఖ సంతోషములు శ్రీరామచంద్రుడేయనియు, తన సర్వస్వము అతడే చూచుకొనుననియు, అతనిని విడనాడక వెంటాడుటే తన జీవితలక్ష్యమనియు శరణాగతుడై ప్రవర్తించెను. కావున సర్వభారమును పరమాత్మపై నుంచి, భగవంతుని మాత్రము విడువక, మరువక వెంటాడుచుండిన సర్వమూ తానే చూసుకొనును. ఇది ప్రపత్తి లక్షణము.
भक्तिः मर्कटकिशोरन्यायवत् प्रपत्तिः मार्जालकिशोरन्यायवत् च भवतः। भक्तेः उदाहरणं भक्ताग्रगण्यः प्रह्लादः अस्ति। प्रपत्तेः उदाहरणं श्रीरामचन्द्रस्य अनुजः लक्ष्मणः अस्ति। अनयोः प्रपत्तिः एव श्रेष्ठतमा अस्ति। अत्र सम्पूर्णशरणागतिः वर्तते। इत्थं स्वामी भक्तिः प्रपत्तिः च इत्यनयोः प्रतिपादनं कृतवान्।
Kommentare